Trước khi vào bài viết, các bạn hãy cùng mình thử làm một bài trắc nghiệm nhỏ này nhé. Đọc và đếm xem trong số các câu bên dưới có bao nhiêu câu nói ĐÚNG về bạn:
- Một ngày tôi phải nhập mật khẩu nhiều lần.
- Tôi thường đổi mật khẩu ít nhất 1 lần trong 1 tháng.
- Tôi thường chọn mật khẩu dễ nhớ như ngày sinh, số điện thoại, số CMND, …
- Tôi có quá nhiều mật khẩu và thường không nhớ nổi mật khẩu của mình.
- Nếu yêu cầu mật khẩu phức tạp (gồm cả số, chữ, ký tự đặc biệt…), tôi sẽ chọn mật khẩu ngẫu nhiên và lưu mật khẩu vào note hoặc sổ tay để nhớ.
- Mật khẩu với tôi đơn giản là chìa khóa để đăng nhập, chỉ cần dễ nhớ với tôi và khó đoán với người khác.
- Nếu có cách gì giúp tôi sử dụng mật khẩu hiệu quả hơn, tôi thật sự muốn tìm hiểu và áp dụng.
Nếu bạn gật đầu đồng ý với ít nhất 5/7 lựa chọn ở trên thì mật khẩu thật sự chiếm vai trò khá quan trọng trong cuộc sống của bạn đấy. Và có vẻ như bạn chưa biết tận dụng sự “gặp gỡ” thường xuyên này lắm. Mật khẩu hoàn toàn không chỉ là những ký tự khô khan, như chìa khóa tra vào ổ mỗi khi bạn đăng nhập đâu. Nếu bạn biết cách biến tấu một tí, mật khẩu sẽ giúp bạn nhiều hơn bạn tưởng. Nếu bạn muốn tạo một hoặc nhiều mật khẩu an toàn, dễ nhớ và giúp tạo thói quen tích cực thì đây là bí quyết.
Thế nào là 1 mật khẩu mạnh?
Độ mạnh của mật khẩu là một thuật ngữ để chỉ mức độ khó khăn trong việc khám phá ra một mật khẩu nào đó. Vì vậy, mật khẩu càng khó đoán thì càng mạnh.
Theo Trung tâm An toàn và Bảo mật của Microsoft thì Mật khẩu mạnh là đoạn mật khẩu thường có từ 8 ký tự trở lên, càng dài càng tốt. Những ký tự đó phải bao gồm cả chữ thường và chữ VIẾT HOA, chữ số và cả ký tự đặc biệt. (*)
Vậy làm sao để có 1 mật khẩu an toàn?
Ngoài ra, để đảm bảo an toàn cho mật khẩu, bạn cũng cần lưu ý một số điểm sau:
- Không chia sẻ mật khẩu cho bất kỳ ai, đặc biệt không bao giờ gửi mật khẩu qua email hoặc tin nhắn cho người khác. Điều này thật sự không an toàn chút nào.
- Dùng mật khẩu riêng cho từng website. Nếu ai đó lấy cắp mật khẩu chung của bạn, toàn bộ thông tin bạn lưu trữ có khả năng cũng sẽ bị mất. Lưu danh sách mật khẩu vào 1 bảng riêng và giữ chúng ở nơi an toàn.
- Thay đổi những mật khẩu quan trọng thường xuyên (1 tháng 1 lần), nhất là mật khẩu đăng nhập máy tính, mật khẩu tài khoản email, facebook, tài khoản ngân hàng trực tuyến…
Các mức độ quan trọng và ưu tiên của mật khẩu
Để đảm bảo sự an toàn khi sử dụng mật khẩu trên internet, dựa trên kinh nghiệm bảo mật của mình, mình đưa ra các mức độ quan trọng khi sử dụng mật khẩu, thứ tự quan trọng giảm dần, trong đó mức 1 là quan trọng nhất nhé! (Hiển nhiên là dễ nhớ với bạn nhưng khó nhớ, khó đoán với người khác)
- Mức 1: Mật khẩu cho các tài khoản email chính, các tài khoản ngân hàng, internet banking. Mật khẩu nên có đầy đủ chữ thường, chữ hoa, số và phải có ký tự đặt biệt, hãy ghi nhớ thật kỹ mật khẩu này. Không nên đặt mật khẩu email giống với các tài khoản khác, kể cả tài khoản ngân hàng. Không chia sẻ mật khẩu này cho bất cứ ai. (Vì ngoài số điện thoại, câu trả lời câu hỏi bí mật thì email là phương thức duy nhất dùng để phục hồi cho các tài khoản khác, nếu mật khẩu email bị mất, bạn sẽ dễ dàng bị mất các tài khoản khác) Do vậy, mình đánh giá tài khoản email vào loại đặc biệt quan trọng!
- Mức 2: Mật khẩu cho các trang web lớn, uy tín, và các tài khoản quản trị web, tài khoản mail phụ (ko phải mail chính), tài khoản có VÍ tiền: Như tài khoản Facebook, Zing, nganluong, baokim… quản trị admin,smod, … . Hạn chế đặt mật khẩu giống nhau. (Nếu bị mất hoặc quên mật khẩu thì có thể dùng email Mức 1 để phục hồi)
- Mức 3: Mật khẩu cho các trang web, diễn đàn được dưới Mức 2. Có thể đặt mật khẩu giống nhau. Nếu bị mất thì sẽ không ảnh hưởng gì cho các tài khoản còn lại. (Vì bạn chưa đánh giá được độ bảo mật của trang web có tốt hay là ko, ở 1 số trang web, người ta không mã hóa mật khẩu khi đưa vào dữ liệu, do vậy rất dễ bị hacker lấy được.)
- Mức 4: Các tài khoản không quan trọng và có thể chia sẻ (ví dụ: Mật khẩu giải nén mặc định trên web mình là TyTPM)
Cách đặt mật khẩu dễ nhớ và giúp tạo thói quen tích cực
Hướng dẫn này mình học được từ blogger Mauricio Estrella trên medium, mình đã thử áp dụng và thấy khá hiệu quả nên muốn chia sẻ lại cho các bạn.
Chuyện là anh Mauricio Estrella một ngày xấu trời sau khi li dị vợ, anh đến công ty và mở máy tính lên làm việc. Và vì là ngày xấu trời nên mọi việc đến với ảnh không được thuận lợi lắm, từ việc quên đồ ăn sáng ở nhà, công việc công ty ngập đầu, deadline thì dí sát cổ. Nói chung là thê thảm lắm. Đã vậy mật khẩu của ảnh lại vừa hết hạn và nhận được thông báo từ hệ thống là phải tạo mật khẩu mới. Quan trọng là mật khẩu đó phải thỏa mãn yêu cầu (*) ở trên và không được trùng với mật khẩu mà anh đã sử dụng trong 3 tháng gần nhất.
Mauricio EstrellaMauricio ngồi trước màn hình máy tính với ô nhập mật khẩu và con trỏ chuột nhấp nháy đang chờ anh gõ dòng mật khẩu mà anh phải thường xuyên nhập trong 30 ngày tới. Thế là bỏ qua tâm trạng chán chường và thất vọng, anh chợt nhớ đến một mẹo mà sếp cũ đã chỉ. Đó chính là biến nội dung mật khẩu trở thành kim chỉ nam, khẩu hiệu sống của bản thân. Bằng việc nhập mật khẩu mỗi ngày, Mauricio sẽ thường xuyên nhắc nhở mình về mục tiêu mà mình đang hướng đến.
Dưới đây là đoạn trích mình lược dịch từ blog trên medium của Mauricio Estrella:
“Tôi sẽ dùng mật khẩu để thay đổi cuộc sống của mình.
Rõ ràng tôi chẳng thể tập trung hoàn thành công việc với lối sống và tâm trạng như bây giờ. Tất nhiên, tôi cũng có mục tiêu rõ ràng định hướng những việc cần làm hoặc thành tựu phải đạt được trong đời nhưng chẳng mấy khi chú ý đến chúng. Thế là mật khẩu trở thành kim chỉ nam của tôi. Mật khẩu nhắc nhở tôi không nên xem bản thân là nạn nhân sau vụ li hôn, và rằng tôi đủ mạnh mẽ để giải quyết nó.
Mật khẩu của tôi trở thành: “[email protected]” (Tha thứ cho cô ấy). Tôi phải gõ mật khẩu này vài lần trong ngày. Mỗi lần máy tính bị khóa. Mỗi lần screensaver hiện lên hình ảnh của cô ấy. Mỗi lần tôi trở về sau bữa trưa một mình. Tôi tâm niệm rằng mình không chỉ gõ mật khẩu mà tôi đang “tha thứ cho cô ấy” mỗi ngày, trong suốt 1 tháng.
Hành động đơn giản này đã giúp tôi thay đổi cách nhìn về vợ cũ của mình. Đoạn mật khẩu liên tục gợi nhắc tôi rằng tôi nên tha thứ cho cô ấy, giúp tôi chấp nhận những điều xảy ra khi cuộc hôn nhân của mình kết thúc, và mở ra con đường mới trong việc đương đầu với những áp lực mà tôi đang gặp phải. Những ngày tiếp theo, tâm trạng của tôi cải thiện rõ rệt.
Sau 2 tuần, tôi thấy trò mật khẩu này mất dần hiệu quả. Tuy nhiên, lối suy nghĩ mới đã giúp tôi nhanh chóng thay đổi. Tôi tự nhủ mỗi lần gõ mật khẩu là mỗi lần tôi thật sự tha thứ cho cô ấy. Và công hiệu của mật khẩu trở lại ngay lập tức.
Một tháng sau, máy chủ thân yêu của tôi lại yêu cầu đổi mật khẩu mới. Tôi nghĩ tới việc tiếp theo mình cần hoàn thành. Mật khẩu của tôi trở thành [email protected] (bỏ hẳn việc hút thuốc). Đoán xem chuyện gì xảy ra. Cá là bạn không đoán được đâu. Tôi bỏ thuốc chỉ trong 1 đêm. Thiệt khó chịu mỗi lần gõ đoạn mật khẩu đó trong suốt 1 tháng, nhưng việc đó giúp tôi tự nhắc nhở bản thân một cách mạnh mẽ. Đoạn mật khẩu thúc đẩy tôi kiên trì theo đuổi mục tiêu hàng tháng của mình.
Một tháng sau, mật khẩu của tôi chuyển thành [email protected] (tiết kiệm tiền đi Thái). Đoán thử coi 3 tháng sau tôi ở đâu? Thái Lan. Nhờ tiền tiết kiệm. Cảm ơn anh bạn, mật khẩu.
Và rồi, tôi nhận ra mình thật sự có thể thay đổi cuộc sống nếu tôi biết cách. Rồi tôi lặp lại việc đặt mật khẩu ý nghĩa tháng này sang tháng khác với kết quả trên cả tuyệt vời. Đây là một vài mật khẩu mà tôi đã dùng trong 2 năm qua. Nếu bạn hỏi sao đời tôi thay đổi nhiều vậy thì câu trả lời là nhờ mấy cái mật khẩu này nè:
- [email protected] (tha thứ cho cô ấy) ← mật khẩu đầu tiên, cho vợ cũ của tôi.
- [email protected] (bỏ hẳn việc hút thuốc) ← hoàn thành.
- [email protected] (tiết kiệm tiền đi Thái) ← hoàn thành.
- [email protected] (ăn 2 bữa 1 ngày) ← không làm được, tôi vẫn đang phát phì đây T.T
- [email protected] (ngủ trước 12h) ← hoàn thành.
- [email protected] (mời cô ấy đi chơi) ← hoàn thành. Tôi lại yêu thêm lần nữa.
- [email protected] (không nhậu nhẹt trong 2 tháng) ← hoàn thành. Giờ tôi thấy tốt hơn nhiều.
- [email protected]! (có 1 em mèo) ← hoàn thành. Giờ tôi đang nuôi 1 em mèo thiệt xinh.
- [email protected] (gặp má vào chủ nhật) ← hoàn thành. Tuần nào tôi cũng nói chuyện với má.
Và mật khẩu của tháng rồi:
- [email protected] (tiết kiệm tiền mua nhẫn cưới) ← Yep. Đời tôi sẽ thay đổi sớm thôi.
Hàng tháng tôi vẫn còn một vài mối trăn trở, vậy nên tôi có thể thay mật khẩu thành những việc mà tôi muốn hoàn thành. Cách này hiệu nghiệm với tôi trong 2 năm gần đây, tôi cũng đã chia sẻ “bí kíp” này với một vài người bạn thân và họ hàng. Tôi không nghĩ “bí kíp” này có gì to tát đâu, nhưng nó ảnh hưởng tích cực đến cuộc sống của tôi, vậy nên tôi quyết định chia sẻ nó cho mọi người.
Mấy bạn thử đi nha! Viết ra câu khẩu hiệu với tư duy và thái độ đúng đắn, và bạn sẽ đổi đời. Cho mình biết nếu “bí kíp” này hiệu nghiệm với mấy bạn.”
Rõ ràng với cách đặt mật khẩu gắn với mục tiêu như thế này không những giúp bạn dễ nhớ mật khẩu của mình hơn mà còn giúp bạn nhắc nhở bản thân kiên trì với những thói quen tích cực nữa. Điều quan trọng là những đoạn mật khẩu theo khẩu hiệu như thế này có độ mạnh của mật khẩu rất cao. Hầu hết những mật khẩu ở trên của anh Mauricio nếu bạn đem test thử ở trang Kiểm tra Mật khẩu của Microsoft đều đạt mức độ mạnh tối đa đấy.
Chia sẻ “bí kíp” này cho những ai cần nhé 😀
Bạn nào có thắc mắc cứ gởi bình luận bên dưới nhé! Chúc bạn có những mật khẩu an toàn và dễ nhớ cho riêng bạn! 😀
